Εθνομηδενιστές στο τιμόνι της παιδείας

Μπορεί ο σημερινός υπουργός Παιδείας Κώστας Γιαβρόγλου ιδεολογικά να κινείται στη γραμμή του προκατόχου του Νίκου Φίλη, αλλά κατά γενική ομολογία είναι πιο ευέλικτος από αυτόν. Αποφεύγει τις μετωπικές συγκρούσεις, κάνοντας συχνά υποχωρήσεις, ενώ ο πληθωρικός Φίλης σχεδόν τρεφόταν πολιτικά απλό τη σύγκρουση.

Πρόσφατο δείγμα της τακτικής Γαβρόγλου είναι ότι άδειασε τον επικεφαλής του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής Μάκη Κουζέλη στο ζήτημα των εξετάσεων. Στις αρχές του χρόνου θύελλα αντιδράσεων είχε προκαλέσει η πρωτοβουλία για καθιέρωση εβδομάδας για τις «έμφυλες ταυτότητες». Τότε είχε γίνει και η καταγγελία ότι η Αντιγόνη του Σοφοκλή πάει προς απόσυρση.
Μετά από τον σάλο που είχε ξεσπάσει το υπουργείο είχε προχωρήσει σε διάψευση. Εκλέχθηκα κάνει λόγο για «ανυπόστατες φήμες, που σπεύδουν να δημιουργήσουν εσφαλμένες εντυπώσεις», ξεκαθαρίζοντας ότι δεν υπάρχει καμία πρόθεση παύσης της διδασκαλίας της Αντιγόνης.
Είναι αληθές ότι το υπουργείο δεν είχε προχωρήσει σε καμία σχετική ανακοίνωση, ούτε είχε εκδώσει σχετική εγκύκλιο. Το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), όμως, έχει καταθέσει επίσημη πρόταση για τη νέα δομή του Λυκείου. Σύμφωνα με αυτή, τα Αρχαία Ελληνικά της Β’ Λυκείου, στο πλαίσιο των οποίων διδάσκεται και η Αντιγόνη, μετατρέπεται από υποχρεωτικό σε μάθημα επιλογής. Θα αφορούσε δηλαδή μόνο εκείνους που θα επέλεγαν τον προσανατολισμό των θεωρητικών σπουδών.

Σε ρόλο λαγού

Η κίνηση αυτή θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη, αν δεν ήταν γνωστό ότι το Ινστιτούτο αποτελεί το όργανο που διαμορφώνει τις κατευθύνσεις για την περίφημη ριζική μεταρρύθμιση της εκπαίδευσης. Παίρνοντας τη σκυτάλη από τον Αντώνη Λιάκο και την επιτροπή διαλόγου, το Ινστιτούτο αποτελείται από επιστήμονες προερχόμενους κυρίως από τον συνδικαλιστικό φορέα του ΣΥΡΙΖΑ στον εκπαιδευτικό χώρο.
Για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ είναι γνωστό ότι το Ινστιτούτο κινεί πολλά νήματα. Αυτό αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, σχεδιάζει αλλαγές, οι οποίες συνήθως υιοθετούνται χωρίς καμία αλλαγή από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου.
«Δεν έχει εισηγηθεί ούτε μία ρύθμιση, την οποία να έχει απορρίψει μέχρι σήμερα το Υπουργείο», σχολιάζει υπηρεσιακός παράγοντας. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, «το ζήτημα της Αντιγόνης είναι ενδεικτικό. Ήταν γνωστό ότι προετοίμαζαν τη μετατροπή του μαθήματος σε μάθημα επιλογής, αλλά το υπουργείο δεν έχει υιοθετήσει την απόφαση του Ινστιτούτου. Άρα τυπικά κανείς δεν μπορεί σήμερα να κατηγορήσει τον Γαβρόγλου. Η πείρα, όμως, μας διδάσκει ότι μέχρι σήμερα το Ινστιτούτο παίζει τον ρόλο του λαγού. Σε περίπτωση που εκδηλωθεί αντίδραση από την κοινωνία το υπουργείο κάνει πίσω, νίπτοντας τα χέρια του».
Οι αντιδράσεις για τη διδασκαλία της Αντιγόνης οξύνθηκαν και από το γεγονός ότι δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που ο Νίκος Φίλης είχε καταργήσει τη διδασκαλία του Επιταφίου του Περικλή στη Γ’ Λυκείου. Περιττό να πούμε πως πρόκειται για ένα από τα παγκοσμίως κορυφαία κείμενα που καλλιεργούν τις αξίες του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Από τον ΓΑΠ στον ΣΥΡΙΖΑ

Εκτός από το ζήτημα διδασκαλίας της Αντιγόνης, το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής προετοιμάζει ριζικές αλλαγές στα σχολικά βιβλία των περισσότερων τάξεων. Το Ινστιτούτο, που χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό, έχει αναλάβει και την πρωτοβουλία αλλαγής της διδασκαλίας των Θρησκευτικών, μετά τις αντιδράσεις της Εκκλησίας.
Όπως προαναφέραμε επικεφαλής του Ινστιτούτου είναι ο Μάκης Κουζέλης, καθηγητής Κοινωνικής Θεωρίας και Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Κάποια χρόνια νωρίτερα είχε συμμετάσχει και σε “επιτροπή σοφών” που είχε δημιουργήσει ο Αλέξης Τσίπρας, ως πρόεδρος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Παρότι ο ίδιος αποφοίτησε από το Κολλέγιο Αθηνών, το σχολείο των προνομιούχων, είχε πρωταγωνιστήσει στις σχετικές εισηγήσεις για την κατάργηση της αριστείας.
Αν και ποτέ δεν καταφέρθηκε εναντίον της αξιολόγησης στην εκπαίδευση, είχε κάνει λόγο για «διαδικασία τιμωρίας που δεν έχει θέση σε δημοκρατικούς θεσμούς». Ας σημειωθεί ότι ο Μάκης, όπως τον αποκαλούν οι φίλοι και συνάδελφοί του, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 ανήκε στον κύκλο συνεργατών του Γιώργου Παπανδρέου.Μετατοπίστηκε τα τελευταία χρόνια στον ΣΥΡΙΖΑ και σήμερα θεωρείται ένας από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της κυβέρνησης στον ακαδημαϊκό χώρο. Με τη συχνή αρθρογραφία του στην Αυγή, μάλιστα, τόνιζε ότι μόνο μία αριστερή κυβέρνηση «θα διασώσει τη δημοκρατία».
Είναι αλήθεια ότι και ως “παρατρεχάμενος” του Γιώργου Παπανδρέου και ως στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ, ο Μάκης Κουζέλης είναι ένθερμος υποστηρικτής κάθε ενθομηδενιστικής θεωρίας. Υποστηρίζει ότι το σχολείο είναι εθνοκεντρικό και αυτό πρέπει να αλλάξει. Έχει, επίσης, ταχθεί δημόσια υπέρ της κατάργησης της πρωινής προσευχής στα σχολεία.

Τρανσέξουαλ μαθήματα

Το υπουργείο, όμως, είναι αντιμέτωπο όχι μόνο με τον θόρυβο που σχετίζεται με το μάθημα της Αντιγόνης, αλλά και με την αντίδραση για το ζήτημα της λεγόμενης «θεματικής εβδομάδας». Είναι πολλοί εκείνοι που εκφράζουν την απορία τους για τις «έμφυλες ταυτότητες», καθώς μέχρι σήμερα η ελληνική δημόσια εκπαίδευση παρουσιάζει σημαντικές ελλείψεις στη βασική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που περιλαμβάνει το ασφαλές σεξ και την προστασία από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα.
«Όταν δεν έχουμε ασχοληθεί με τα βασικά μου κάνει τεράστια εντύπωση πώς πάμε να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά για τις έμφυλες ταυτότητες και ειδικά στην ηλικία των 14 ετών», σχολιάζει εκπαιδευτικός. Συνεργάτες του υπουργού ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει κανένα θέμα, καθώς οι εκπαιδευτικοί είναι χρόνια τώρα εξοικειωμένοι με παρόμοια προγράμματα που σχετίζονται με την αγωγή υγείας, το περιβάλλον και τον πολιτισμό.
Εκπαιδευτικοί, όμως, διαφωνούν. Θεωρούν τουλάχιστον πρόχειρο το εγχείρημα. «Δηλαδή θα βασιστεί ένα τόσο ιδιαίτερο και δύσκολο μάθημα σ’ ένα υλικό, το οποίο κάθε εκπαιδευτικός θα κινδυνεύει να αλλοιώσει ή να μεταφράσει όπως θέλει ανάλογα με τις δικές του προσωπικές πεποιθήσεις;»
Οι εντάσεις αυτές παροξύνουν τις ήδη ταραγμένες σχέσεις του υπουργού Παιδείας με τον υφυπουργό Κώστα Ζουράρι. Οι τριβές άρχισαν σχεδόν αμέσως μετά την ανάληψη των καθηκόντων τους. Εκτός από την εμφανή έλλειψη χημείας μεταξύ τους. οι δύο φαίνεται να συμφωνούν μόνο στο ότι διαφωνούν σχεδόν σε όλα. Ο Ζουράρις έχει απομονωθεί σ’ ένα ιδιαίτερα μικρό γραφείο στον τρίτο όροφο του υπουργείου, το οποίο δεν διαθέτει ούτε τουαλέτα.

Ιδεολογική συνέχεια

Λίγους μήνες νωρίτερα, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που αντιμετώπισαν την αποπομπή του Φίλη από το υπουργείο Παιδείας με ανακούφιση. Η επιλογή του Γαβρόγλου φάνταζε αν μη τι άλλο πιο “ήσυχη”, έστω κι αν οι επαΐοντες γνώριζαν ότι είχε σημαντική ανάμιξη στις αποφάσεις επί υπουργίας Φίλη.
Άγνωστος στο ευρύ κοινό, ο Κωνσταντινουπολίτης καθηγητής και μέχρι την υπουργοποίησή του πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής, διαθέτει περγαμηνές από γνωστά πανεπιστημιακά ιδρύματα του εξωτερικού. Θεωρείται, επίσης, άνθρωπος που επιδιώκει τη συναίνεση.
Υπηρεσιακός παράγοντας επισημαίνει ότι ο Γαβρόγλου, όταν στριμώχνεται, συνηθίζει να πετάει την μπάλα στην εξέδρα και να δημιουργεί προπέτασμα καπνού αναφορικά με τις πραγματικές προθέσεις του. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του Φίλη, επιδιώκει να δημιουργεί χωρίς θόρυβο τετελεσμένα, παρά να θέτει τα ζητήματα και να συγκρούεται ιδεολογικά. Γι’ αυτό και η ασάφεια έχει εγκατασταθεί για τα καλά στον εκπαιδευτικό χώρο.
Από την άλλη πλευρά, ο ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών ήταν στενός συνεργάτης του Φίλη και υπέρμαχος της πολιτικής του. Ήταν εκείνος που προώθησε τις αλλαγές στο Γυμνάσιο και σχεδίαζε τις αλλαγές στο Λύκειο μαζί με την Επιτροπή Εθνικού Διαλόγου του Λιάκου. Σε συνέντευξή του έχει υπεραμυνθεί των απόψεων του Φίλη για τα Θρησκευτικά. «Πείτε μου μία χώρα της Ευρώπης όπου υπάρχει το μάθημα των Θρησκευτικών και διδάσκεται όπως στη χώρα μας». Παλαιότερα, δεν έκρυβε τις εθνομηδενιστικές αντιλήψεις του. «Καθήκον των αριστερών είναι να πηγαίνουν κόντρα σε κάθε εθνική τάση», έχει δηλώσει στο παρελθόν.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, ο Γαβρόγλου είχε διεκδικήσει το χαρτοφυλάκιο της Παιδείας από τις αρχές του 2015, αλλά τότε για τη θέση είχε επιλεγεί ο Αριστείδης Μπαλτάς. Είναι αξιοσημείωτο πως υπέρ της υποψηφιότητάς του είχε ρίξει όλο το βάρος του και ο όμιλος Λάτση. Ο σημερινός υπουργός συνδέεται στενά με τον Σπύρο Λάτση. Για την ακρίβεια, ήταν για πολλά χρόνια στενός συνεργάτης του.